اقتصاد تجارت و بازرگانی

مزیت های تبدیل شدن دوغارون به منطقه آزاد تجاری و صنعتی | عصر جدید تجارت در منطقه آزاد دوغارون

تجارت در دوغارون آزاد شد؛ یعنی این مرز تبدیل به منطقه آزاد تجاری شد.

خبرنگار ملیحه فلاح

به گزارش شهرآرانیوز؛ تجارت در دوغارون آزاد شد؛ یعنی این مرز تبدیل به منطقه آزاد تجاری شد. پیش‌از‌این در کشور هشت منطقه آزاد تجاری فعال بود که اغلب در نوار جنوبی و شمال غربی کشور هستند و حالا دوغارون به عنوان نهمین منطقه آزاد تجاری شناخته می‌شود.

درحقیقت این منطقه از فروردین امسال تبدیل به منطقه آزاد شد، اما کد گمرکی آن چند روز قبل صادر شده است که به‌دنبال آن کد‌های گمرکی گذشته با عنوان‌های مرز دوغارون و منطقه ویژه اقتصادی دوغارون باطل شد. حالا با تکمیل زیرساخت‌های موردنیاز احتمالا تا دو هفته آینده در‌های این منطقه به اصطلاح بسته خواهد شد؛ یعنی در محدوده حراست‌شده قرار خواهد گرفت.

حالا چرا تبدیل این مرز به منطقه آزاد تجاری برای استان اهمیت دارد؟ تبدیل مرز دوغارون به منطقه آزاد تجاری برای خراسان رضوی، فراتر از یک تغییر اداری است و معنای آن تبدیل استان به گره راهبردی اقتصاد شرق کشور است. این مرز سال‌ها مسیر اصلی تجارت با افغانستان بوده و اکنون با منطقه‌آزاد‌شدن، می‌تواند جایگاه ترانزیتی استان را جهش دهد؛ یعنی بار دیگر مسیر‌های تاریخی مبادله کالا در امتداد جاده ابریشم احیا می‌شود و مشهد و شرق کشور به حلقه اتصال ایران با آسیای مرکزی و جنوب آسیا تبدیل می‌شوند.

کاهش بوروکراسی و سهولت مبادلات در منطقه آزاد نیز به جذب فعالان حمل‌ونقل، شرکت‌های لجستیک و سرمایه‌گذاران کمک می‌کند و ظرفیت استان برای مدیریت جریان کالا، صادرات و عبور ترانزیتی را تقویت خواهد کرد.

در کنار این تحول، منطقه آزاد شدن دوغارون امکان استقرار صنایع تبدیلی، بسته بندی، پردازش صادراتی و صادرات مجدد را فراهم می‌کند؛ ظرفیت‌هایی که‌ می‌تواند ارزش افزوده محصولات استان مانند زعفران، خشکبار و مواد غذایی را افزایش دهد و استان را از نقش صرفا گذرگاه مرزی، به مقصد تولید و پردازش صادراتی ارتقا دهد.

نتیجه این فرایند، خلق اشتغال گسترده، شکل گیری درآمد‌های پایدار، افزایش سطح همکاری‌های اقتصادی با افغانستان و تثبیت جایگاه خراسان رضوی به عنوان بازیگر اثرگذار در اقتصاد منطقه‌ای است؛ نقشی که از منظر تاریخی نیز با موقعیت آن در مسیر‌های تجاری قدیم همخوانی دارد.

منطقه آزاد دوغارون یکی از پرپتانسیل‌ترین مناطق تجاری کشور

رئیس هیئت مدیره و مدیرعامل منطقه آزاد تجاری دوغارون دراین باره به شهرآرا می‌گوید: در سال۱۴۰۲، مجلس، تشکیل منطقه آزاد دوغارون را تصویب کرد. سپس در شهریور۱۴۰۳ هیئت وزیران آن را مصوب کرد و در بهمن همان سال برای نخستین بار اعضای هیئت مدیره منطقه آزاد معرفی شدند. عملا فعالیت منطقه آزاد از اواخر بهمن شروع شد، اما آغاز رسمی کار با اجرایی شدن برنامه‌ها و آماده سازی زیرساخت‌های نرم در ۱۶ فروردین صورت گرفت.

در این چارچوب، ۸هزارو ۷۰۰ هکتار از اراضی دوغارون به منطقه آزاد اختصاص یافت. این محدوده به عنوان یکی از بهترین و پرپتانسیل‌ترین نقاط شرق کشور، ظرفیت بالایی برای تجارت با افغانستان و همچنین صادرات به کشور‌های همجوار از جمله کشور‌های CIS، پاکستان و دیگرمقاصد منطقه‌ای دارد.

بخشی از این ظرفیت نیز در امتداد کریدور شرق از چابهار تا دوغارون تعریف می‌شود. این محدوده می‌تواند فضای سرمایه گذاری را برای سرمایه گذاران داخلی و خارجی از جمله افغانستانی ها، ترک ها، چینی‌ها و ... فراهم کند.

محمدرضا مودودی با تأکید بر اینکه منطقه آزاد می‌تواند بستر توسعه سرمایه گذاری خارجی را فراهم کند، می‌افزاید: پس از ثبت شرکت، سرمایه گذاران (چه ایرانی و چه خارجی) می‌توانند تا ۱۰۰ درصد مالکیت زمین داشته باشند، از معافیت مالیاتی بیست ساله بهره‌مند شوند و بدون نیاز به ویزا از نیروی کار افغانستانی و خارجی استفاده کنند.

همچنین مواد اولیه صنایع با تعرفه بسیار پایین وارد منطقه می‌شود. از سوی دیگر، جمعیت سه میلیونی هرات و حضور سالانه حدود ۳۰ میلیون زائر و مسافر در مشهد، ظرفیت قابل توجهی برای توسعه تجارت، خدمات و گردشگری فراهم می‌کند؛ ظرفیتی که‌ می‌تواند به بهبود وضعیت مناطق محروم مرزی نیز کمک کند.

وی با اشاره به قدمت بالای گمرک دوغارون با سابقه بیش از ۱۰۵ سال به عنوان اولین گمرک رسمی ایران، ادامه می‌دهد: اکنون فرصتی برای سامان دهی و تسهیل تردد و حمل ونقل دوطرف مرز وجود دارد. هدف این است که هم درراستای حفظ کرامت اتباع خارجی و هم برای توسعه تجارت، زیرساخت‌های لازم در این منطقه فراهم شود و طبق طرح جامع منطقه آزاد به تدریج زون‌های فعالیت مختلف معدنی، صنعتی، تجاری، لجستیکی، باراندازها، نمایشگاهی و بخش‌های مرتبط با توریسم سلامت را به مرور شکل دهیم.

رئیس هیئت مدیره و مدیرعامل منطقه آزاد تجاری دوغارون در پاسخ به این پرسش که چرا هنوز در سامانه‌های گمرکی، عنوان منطقه ویژه اقتصادی درج می‌شود، توضیح می‌دهد: از منظر قانونی دیگر چیزی به نام منطقه ویژه وجود ندارد و منطقه آزاد جایگزین آن شده است.

منطقه آزاد کد گمرکی دوغارون را در اختیار دارد و از این پس فعالیت‌های تجاری در این محدوده تحت مدیریت منطقه آزاد انجام می‌شود. مطابق ماده۶۵ قانون احکام دائمی، تمام دستگاه‌های اجرایی (به جز نهاد‌های امنیتی) باید فعالیت‌های خود را به منطقه آزاد منتقل کنند و حضور مستقیم دستگاه‌ها در خارج از چارچوب مدیریت منطقه آزاد امکان پذیر نیست.

مودودی می‌افزاید: درواقع، کل محدوده مرزی که پیش‌تر به عنوان پایانه تجارت خارجی شناخته می‌شد، اکنون تبدیل به منطقه آزاد تجاری شده است، اما اصل فعالیت کامل عملیاتی در منطقه آزاد زمانی آغاز‌ می‌شود که گمرک به ابتدای درب منطقه آزاد منتقل شود و با فراهم شدن زیرساخت‌هایی مانند باسکول و... و بسته شدن درها، رفت وآمد‌ها به صورت کامل در اختیار منطقه آزاد قرار گیرد. امیدواریم با طی شدن فرایند‌های عملیاتی لازم تا دو هفته آینده این تغییرات به طور کامل انجام شود.

ویژگی‌های منطقه آزاد تجاری

امکان ثبت و مالکیت صد‌درصدی شرکت توسط افراد یا شرکت‌هایی با تابعیت غیر‌ایرانی
آزادی کامل در ورود و خروج سرمایه و سود حاصل از فعالیت‌های اقتصادی
دسترسی لجستیکی ویژه به کانال‌های ترانزیتی آسیا و اروپا
معافیت گمرکی و تشریفات ساده‌تر در واردات مواد اولیه و ماشین‌آلات تولید
معافیت گمرکی و تشریفات ساده‌تر در صادرات و بازصادرات کالا
معافیت از پرداخت مالیات بر درآمد و دارایی‌ها به‌مدت بیست سال از زمان تأسیس
سادگی در صدور روادید برای اتباع خارجی مشغول‌به‌کار در این مناطق
تبعیت از قوانین کار مخصوص مناطق آزاد تجاری و صنعتی
بهره‌مندی از خدمات بانکی و پولی انعطاف‌پذیر و مبادلات ارزی آسان از طریق بانک‌های ایرانی و شعب آنها در منطقه و کشور‌های خارجی

دلایل اهمیت تبدیل مرز دوغارون به منطقه آزاد تجاری برای استان

مزیت جغرافیایی دوغارون و اتصال ایران به افغانستان و آسیای مرکزی
توسعه هاب تجاری شرق کشور
کاهش هزینه و بوروکراسی برای تجار
افزایش رقابت‌پذیری استان در تجارت خارجی
تبدیل استان به گذرگاه ترانزیت و جذب شرکت‌های حمل‌ونقل و لجستیک
ایجاد درآمد‌های پایدار
رفع انحصار وابستگی به بنادر جنوبی
رونق تولید و صنایع تبدیلی
اشتغال‌زایی محلی
کاهش قاچاق
افزایش ارزش‌افزوده محصولات استان (مثل زعفران، خشکبار، مصالح ساختمانی، مواد غذایی)
نظام‌مند‌شدن تجارت مرزی
افزایش درآمد‌های رسمی دولت و استان